sábado, 16 de febreiro de 2013

Os Coutos na historia.

  Históricamente, a nosa parroquia formóu parte do señorío de Ibias, que o seu titular, García Fernández de Ibias, deixou en herencia á súa filla Aldonza.

  En 1385, xunto ca parroquia de Sena, a entonces parroquia de Santa Columba del Coto pertenecía ó arciprestazgo do Castil de Navia de Suarna, no arciprestazgo de Ribadeo, que era o máis occidental do arciprestazgo de Oviedo. No ano 1521, o coto de Santa Comba ye o señorío de Sena pertenecían á familia dos Ribera. Entre os cotos ye os pueblos que en 1578 eran señorío, figura a xurisdicción de Santa Comba, que pasou pola Real Orden de 18 de xaneiro de 1626 a incorporarse, xunto con outras xurisdicciones, ó concello de Ibias.

  En 1695, o coto de Santa Comba, xunto con outros seis do concello de Ibias, taba libre de xurisdicción do correxidor, siendo os seus amos ós que nomaban ós alcaldes mayores. Este coto a mediados do siglo XVIII era señorío por mitá de don Manuel Joaquín Pardo y Andrade, vecín de Virigo, concello de Navia de Suarna (Lugo), ye de don Nicolás Sarmiento, aínda que dende 1710 os dereitos de señorío deixaron de pagarse por cuenta do embargo ordenado polo comisionado da 'Junta de Incorporación', don Antonio José Cepeda. Os diezmos ye primicias, pre pagar en especie, partiánse en tres partes: unha al percibía o cura de Mosteiro ye as outras dous don Mannuel Joaquín Pardo ye don Nicolás Sarmiento. Da aldea de Parada, cobraba a mitá dos diezmos o cura párroco de Mosteiro, que tamén cobraba a totalidá do diezmo de A Legúa ye Vilaselande.
  A parroquia de Os Coutos tiña por aquela unos 206 habitantes, ye unha extensión de 1988 fanegas de semadura, das qu'as terras de labranza ocupaban 263 fanegas. Destas terras do coto, 18 días de bois eran de producción de centeo, trigo, fabas ye mais; as outras 245 fanegas producían centeo en anos alternativos, con ún de descanso. As viñas tiñan unha superficie de 8 fanegas ye 3 ferrados. A estensión dedicada ós castiñeiros con amo era de 30 fanegas. As terras bravas ou montes de cavada ocupaban 100 fanegas. O resto, 1571 fanegas ye 3 ferrados, eran espacios comunais de mato, uces e penas.
  En 1812 suprimíronse os señoríos xurisdiccionais, ye entre eles tamén o de Santa Comba, ye creáronse os concellos constitucionais.
  En 1820 a parroquia de Os Coutos, como o resto das parroquias de Ibias, foi incorporada ao partido xudicial de Grandas de Salime, pasando máis parte ó partido xudicial de Cangas del Narcea, unde sigue hoi.
  Nas Ordenanzas del Coto de Santa Comba, do ano 1837, atopamos algúas disposiciois sobre policía rural, como a regulación da xunta de veciños, o amaño das pontes, camiños, ye o aproveitamiento ye a conservación de montes.
                                          Fotografía tomada de 'Galería do CPI Doutor Daniel Monje-Navia'

FUENTE: 'Conceyu d'Ibias: parroquia d'Os Coutos.' de Xesús López Pacios

11 comentarios:

  1. Me encanta ver la documentación de nuestro pasado.
    Un saludo.

    ResponderEliminar
  2. Es un placer dar a conocer todo lo posible de mi parroquia.
    Un saludo Gonzalo

    ResponderEliminar
  3. Un relato muy bien hecho y documentado

    ResponderEliminar
  4. Hola Diego, soy un fiel seguidor de bloq enhorabuena por tu labor, seguiremos vigilandote desde la lejania, si me pudieses ayudar a encontrar a mi familia TEJEDO DE FOLGUEIRAS DE LOS COTOS.
    Seria de agradecer, dame alguna noticia.

    En fin repito nos gusta ver tus experiencias.

    Saludos.

    ResponderEliminar
    Respostas
    1. ¡Hola Jose Luis! No sabes como me alegra el saber que el blog puede tener valía para gente como tú y tu historia. Te puedes poner en contacto conmigo, Diego Arias, y con Carlos Arias, en coutosibias@gmail.com y si está en mi mano, ayudarte en lo que pueda.
      Muy agradecido, 1 saludo.

      Eliminar
  5. Hola Diego , soy Jose Luis Tejedo , tengo que contarte una noticia , ya hemos encontrado a Jose Antonio Tejedo Ramos de Folgueiras y ya hemos contactado con ellos telefonicamente , de todas las maneras gracias por tu interes.
    Te puedo decir que mi padre con 8 años estuvo de monaguillo con un cura de Parada en Santacomba.A este cura le mataron unos 7 bandidos armados que entraron en el pueblo , solicitando todo tipo de viveres y 7 caballos para huir ( no se pudo llamar a la guardia civil ya que no habia telefono) y al cura le dieron una paliza estando en la cama con los fusiles . Esto ocurrio sobre el año 1942 en Parada.Un saludo , ya te seguiré contando.

    ResponderEliminar
    Respostas
    1. Hola Jose Luis, perdona por la tardanza.
      Estuve hablando con mi abuelo (nacido en Parada en 1923)y me facilitó algunos datos sobre aquella historia.
      Me dijo que entraron dos veces bandidos armados en Parada, la primera vez sobre el 10 o el 11 de julio de 1939, y la segunda sobre el 14 o 15 de julio de 1946. Según la memoria de mi abuelo no mataron al cura, sí que le dieron una paliza y le robaron. Era de noche, y al salir pidieron caballos y se llevaron cuatro, los cuales dejaron libres en Balouta (pueblo de los Ancares leoneses a 46 km aproximadamente de Parada). De aquella mi bisabuelo Andrés Arias Fernández tenía 65 años y les entregó su caballo. Lo mismo hicieron otros vecinos del pueblo.
      En 1939, durante el primer 'atraco' de los bandidos, mi abuelo estaba presente en Parada y se acuerda perfectamente; mientras que en 1946 cumplía con el servicio militar.
      Espero haberte ayudado en algo. ¡Un saludo!

      Eliminar
    2. De esa historia también se acuerda mi madre (Claudina Arias Lopez, de casa Mistelo)
      Me cuenta qué estando ella y su hermana Balbina sentadas en la fuente de Parada llegaron dos bandidos y les dijeron: -señoritas a buscar dinero ya! Ellas asustadas fueron corriendo dirección O Viñal a casa do Aigo, haber si les prestaban el dinero. Pero no consiguieron nada. Y de regreso ya a casa encontraron a los caballos y los bandidos y con el miedo en el cuerpo se escodieron en el monte. Al final como bien recuerda Toño, solo les cogieron un caballo a la familia, ya qué dinero no consiguieron porque según dice Claudina como eran muchos hermanos los tenían como una familia pobre, y por eso no tuvieron más represalias.

      (luego a mi una prima nuestra me contó otro final, ella me decía qué el cabecilla de los bandidos les dijo al resto qué a la familia Mistelo no se les tocaba porque eran familia lejana de el. Por eso se libraron en cierto modo. Ahora no se si esto será cierto o no...)

      PD: Como me gustan estas historias antiguas :-)

      Eliminar
    3. Ay Mónica, acabo de leerlo... Estoy poniendo a punto esto después de muchos meses y me encontré con esto! La verdad que estas historias ponen los pelos de punta...

      Eliminar
  6. Hola Jose Luis, me alegra mucho que ya hayas encontrado lo que buscabas! ¡Qué historia, qué tiempos aquellos! No sabía nada sobre eso (mi abuelo vive y nació en Parada en 1923). Por eso me acerco cuando puedo por el pueblo. ¡Ya le diré que me cuente esa historia que seguro que la sabe!
    Encantado de ayudarte en lo que pueda y de escucharte. Un saludo!

    ResponderEliminar

Veña ho, ¡nun vas quedar calado agora!